" ဗုဒၶဘာသာဆုိတာ ဘယ္လုိဘာသာမ်ဳိးလဲ" *
" ဗုဒၶဘာသာဆုိတာ ဘယ္လုိဘာသာမ်ဳိးလဲ"
********************************
“ဗုဒၶဘာသာဆုိသည္မွာ မည္ကဲ့သုိ႔ေသာ ဘာသာမ်ဳိးျဖစ္သည္” ဟူေသာ အခ်က္မ်ားကုိ ဗုဒၶဘာသာဝင္တုိင္း သိထားရန္လုိ၏။ ဗုဒၶဘာသာတြင္ အျခားေသာဘာသာတုိ႔ႏွင့္မတူ ကြဲျပားထူးျခားေသာ ဝိေသသလကၡဏာ ဂုဏ္အဂၤ ါၾကီး (၄)ရပ္ရွိ၏။ထုိဗုဒၶဘာသာ၏ ဝိေသသလကၡဏာ ဂုဏ္အဂၤ ါၾကီး (၄)ရပ္ကုိ သိျမင္နားလည္ထား လ်ွင္ ဗုဒၶဘာသာသည္ မည္ကဲ့သုိ႔ေသာ ဘာသာမ်ဳိးျဖစ္သည္ဟု ကုိယ္တုိင္သိရွိမည့္အျပင္ အျခားသူမ်ားအား လည္း နားလည္ေအာင္ ရွင္းျပနုိင္မည္ျဖစ္ပါသည္။ ထုိဝိေသသလကၡဏာ ဂုဏ္အဂၤ ါၾကီး(၄)ရပ္ကုိ မေဖာ္ျပမီ ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ ဗုဒၶသာသနာကုိဦးစြာသိထားရန္လုိ၏။
ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ ဗုဒၶသာသနာ
ေရွးအခါက ဗုဒၶဘာသာကုိ “သမၼာဒိ႒ိ” (မွန္ကန္ေသာ အယူအျမင္)၊ ဗုဒၶဘာသာဝင္ကုိ “သမၼဒိ႒ိက” (မွန္ကန္ေသာ အယူအျမင္ရွိသူ) ဟု သုံးစြဲခဲ့ၾကသည္ကုိ ပါဠိ အ႒ကထာစေသာ က်မ္းဂန္မ်ား၌ ေတြ႕ရ၏။ ယခုအခါ က်မ္းဂန္မ်ား၌သုံးစြဲခဲ့ေသာ သမၼာဒိ႒ိကုိ ဗုဒၶဘာသာဟူ၍လည္းေကာင္း၊ သမၼာဒိ႒ိကကုိ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ဟူ၍လည္းေကာင္း ေခၚေဝၚသုံးစြဲလ်က္ ရွိၾကသည္။ ဤဗုဒၶဘာသာဟူေသာ ေဝါဟာရကုိ အဂၤလိပ္- ျမန္မာ အဘိဓာန္က်မ္းျပဳ ဆရာၾကီး ယုဒႆန္(ဂ်ပ္ဆင္)က ပထမဆုံးတီထြင္ခဲ့သည္ဟု အခ်ဳိ႕ကဆုိၾက၏။ ထုိ႔ျပင္ အခ်ဳိ႕ပညာရွင္မ်ားကမူ သာလြန္မင္းတရားၾကီး အမိန္႔ေတာ္ျဖင့္ ေတာင္ဖီလာပုဂၢဳိလ္ေက်ာ္ ဆရာေတာ္ႏွင့္ ကုိင္းရြာစားအမတ္ၾကီးမနုရာဇာတုိ႔ ျမန္မာသကၠရာဇ္ (၉၉၁)ခု (၁၆၂၉ ေအဒီ) တြင္ စီရင္ျပဳစုခဲ့ၾကသည့္ မနုသာရေရႊမ်ဥ္း ဓမၼသတ္ေခၚ မဟာရာဇာသတ္ၾကီး စာမ်က္ႏွာ ၁၇၅ ၌ “အရွင္ေဂါတမ သာသနာဝင္ ဗုဒၶဘာသာ ရဟန္းေတာ္တုိ႔” ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ “ဗုဒၶဘာသာ ျမန္မာလူမ်ဳိး ဗုဒၶဘာသာဝင္ လူရွင္အေပါင္းတုိ႔” ဟူ၍လည္းေကာင္း ေခၚေဝၚသုံးစြဲခဲ့သည္ကုိေတြ႕ရ၍ သာလြန္မင္းၾကီးလက္ထက္ကပင္ “ဗုဒၶဘာသာ” ဟူေသာ အသုံးအႏွဳန္းရွိခဲ့ေၾကာင္း ဆုိၾက၏။
ထုိသုိ႔ ယူဆေျပာဆုိၾကေသာ္လည္း မ်က္ေမွာက္ေခတ္တြင္ ထုိေဝါဟာရမွာ ျမန္မာစာေပေလာကတြင္ အလြန္တြင္က်ယ္ေနျပီျဖစ္၍ စတင္သုံးစြဲသူႏွင့္ပတ္သတ္၍ ျပႆနာမရွိပါ။ ျပႆနာရွိသည္မွာ ထုိေဝါဟာရ သည္ ဆုိလုိသည့္အဓိပၸာယ္ကုိ အံဝင္ခြင္က် အျပည့္အစုံေဖာ္ေဆာင္နုိင္၊ မေဆာင္နုိင္၊ က်မ္းဂန္သုံး “သမၼာဒိ႒ိ” ေဝါဟာရႏွင့္လုိက္ေလ်ာညီေထြ (ရွိ - မရွိ)ပင္ျဖစ္၏။ အခ်ဳိ႕ပညာရွင္မ်ားက ပါဠိစာေပက်မ္းဂန္မ်ား၌ “ဗုဒၶဘာသာ” ဟူေသာ ေဝါဟာရမရွိ၊ “ဗုဒၶသာသနာ” ဟူေသာ ေဝါဟာရသာရွိ၍ ဗုဒၶဘာသာအစား “ဗုဒၶသာသနာ” ကုိသုံးစြဲသင့္သည္ဟု ဆုိၾက၏။ အသုံးအလြန္တြင္က်ယ္ေနျပီျဖစ္၍ ေျပာင္းလဲသုံးစြဲရာ၌ မလြယ္ကူလွေပ။ ေျပာင္းလဲသုံးစြဲပါက ဗုဒၶဘာသာဝင္ကုိ ဗုဒၶသာသနာဝင္ဟုပင္ ေျပာင္းလဲသုံးစြဲရမည္ျဖစ္ရာ ဗုဒၶဘာသာဝင္ လူသူေတာ္စင္တုိ႔မွာ သာသနာ့ဝန္ထမ္း ရွင္ရဟန္းမ်ားႏွင့္ ေရာေႏွာသြားဖြယ္ရာရွိ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အသုံးတြင္က်ယ္ေနျပီျဖစ္ေသာ ဗုဒၶဘာသာ ေဝါဟာရသည္လည္း က်မ္းဂန္လာ မဟုတ္ေစကာမူ ဆုိလုိသည့္ အဓိပၸာယ္ကုိ အံဝင္ခြင္က် ေဖာ္ေဆာင္နုိင္သည့္အျပင္ ေရွးက က်မ္းဂန္သုံး သမၼာဒိ႒ိပုဒ္ႏွင့္လည္း အဓိပၸာယ္ခ်င္း လုိက္ေလ်ာညီေထြရွိရကား ထုိဗုဒၶဘာသာဟူေသာ ေဝါဟာရကုိပင္ ဆက္လက္သုံးစြဲသင့္သည္ဟု ယူဆမိပါသည္။
ရွင္းျပပါဦးမည္။ ဗုဒၶဘာသာဟူေသာ ပါဠိေဝါဟာရသည္ ဗုဒၶႏွင့္ ဘာသာႏွစ္ခုကုိ “ဗုဒၶါနံဘာသာ ဗုဒၶဘာသာ” ဟု ပုဒ္တြဲစပ္ထားေသာ ေဝါဟာရျဖစ္၏။ သဗၺညဳဘုရားရွင္တုိ႔၏ စကားေတာ္ဟု အဓိပၸာယ္ရ၏။( ဗုဒၶ= သဗၺညဳ၊ ဘုရားရွင္တုိ႔၏+ ဘာသာ= စကားေတာ္)၊ စကားေတာ္ဆုိသည္မွာ တရားေတာ္(ဓမၼ)၊ အဆုံးအမေတာ္ (သာသန) တုိ႔ႏွင့္ အဓိပၸာယ္အတူတူပင္ျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာဟူေသာ ေဝါဟာရသည္ ဗုဒၶဓမၼ၊ ဗုဒၶသာသန ဟူေသာ ေဝါဟာရတုိ႔ႏွင့္ ပုဒ္ကြဲျပားျခားနားေသာ္လည္း အဓိပၸာယ္အတူတူပင္ျဖစ္ပါသည္။
ထုိ႔ျပင္ ျမတ္ဗုဒၶ၏ စကားေတာ္၊ အဆုံးအမေတာ္တုိ႔သည္ မွန္ကန္ေသာ အယူအျမင္(သမၼာဒိ႒ိ)မ်ားပင္ ျဖစ္ၾက၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ျမတ္ဗုဒၶ၏ စကားေတာ္ တရားေတာ္ အဆုံးအမေတာ္ဟု အဓိပၸာယ္ရွိေသာ ဗုဒၶဘာသာဟူေသာ ပုဒ္သည္ မွန္ကန္ေသာ အယူအျမင္ဟု အဓိပၸာယ္ရေသာ က်မ္းဂန္သုံး သမၼာဒိ႒ိပုဒ္ႏွင့္ လည္း အဓိပၸာယ္ခ်င္း လုိက္ေလ်ာညီေထြ ရွိပါေပသည္။
ထုိ႔ေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာဆုိသည္မွာ “သဗၺညဳဘုရားရွင္တုိ႔၏ စကားေတာ္ တရားေတာ္ အဆုံးအမေတာ္မ်ား” ျဖစ္၍ ထုိသဗၺညဳဘုရားရွင္တုိ႔၏ စကားေတာ္ တရားေတာ္ အဆုံးအမေတာ္မ်ားကုိ ေလးစားစြာလုိက္နာက်င့္သုံး သူမ်ားကုိ “ဗုဒၶဘာသာဝင္” ဟုေခၚဆုိပါသည္။ ဤသည္မွာ “ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာဝင္” တုိ႔၏ အဓိပၸာယ္အက်ဥ္းခ်ဳပ္ျဖစ္ပါသည္။
ဆက္လက္ျပီး အေပၚမွာေဖာ္ျပထားခဲ့သည့္ ဗုဒၶဘာသာရဲ႕ ဝိေသသလကၡဏာ ဂုဏ္အဂၤ ါၾကီး (၄)ရပ္ကုိ ဆက္လက္ျပီး ေဖာ္ျပပါ့မယ္။ ထုိဝိေသသလကၡဏာ ဂုဏ္အဂၤါၾကီး(၄)ရပ္မွာ
(၁)။ ဗုဒၶဘာသာသည္ သတၱဝါတုိ႔၌ အတိတ္ကံ၊ ပစၥဳပၸန္ကံ ႏွစ္တန္ေသာ ကံရွိ၏။ ထုိကံမ်ား၏ အက်ဳိးမ်ားလည္း ရွိ၏ဟု ကံကုိ အေျခခံထားသည့္ ကမၼဝါဒီဘာသာျဖစ္ျခင္း။
(၂)။ ကံကုိ အေျခခံထားေသာ ဘာသာျဖစ္ေသာ္လည္း အျခားကမၼဝါဒီမ်ားကဲ့သုိ႔ အတၱဝါဒကုိ လက္မခံ၊ အနတၱဝါဒကုိသာ အထြတ္အထိပ္ထားေသာ ဘာသာျဖစ္ျခင္း။
(၃)။ ကံကုိ အေျခခံ၍ အနတၱဝါဒကုိ အထြက္အထိပ္ထားေသာ ဘာသာျဖစ္၍ ထုိဝါဒမ်ားႏွင့္ လုိက္ေလ်ာညီေထြ ျဖစ္သည့္ “ဒါန၊ သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာ” ဟူေသာ က်င့္စဥ္ၾကီးေလးျဖာ ရွိေသာ ဘာသာျဖစ္ျခင္း။
(၄)။ ဘဝသံသရာမွ လြတ္ေျမာက္ရာ နိဗၺာန္ကုိ ေနာက္ဆုံးပန္းတုိင္ထားသည့္ ဘာသာျဖစ္၍ ထုိက်င့္စဥ္ၾကီးေလးရပ္တုိ႔ကုိ က်င့္ျခင္းျဖင့္ ေနာက္ဆုံး ပန္းတုိင္သုိ႔ေရာက္ရမည္ဟု ယုံၾကည္ေသာ ဘာသာျဖစ္ျခင္းတုိ႔ ျဖစ္ပါသည္။
ဤအခ်က္တုိ႔သည္ ဗုဒၶဘာသာဆုိတာ ဘယ္လုိဘာသာမ်ဳိးျဖစ္ေၾကာင္း ျပဆုိသည့္ ဝိေသသလကၡဏာ ဂုဏ္အဂၤ ါၾကီးငယ္တုိ႔ျဖစ္၏။ ထုိေလးခ်က္သည္ အက်ဥ္းမ်ွသာျဖစ္၏။
စာဖတ္သူအားလုံး သက္ရွည္က်န္းမာစိတ္ခ်မ္းသာ၍ လုိရာဆႏၵမ်ား တစ္လုံးတစ္ဝတည္းျပည့္စုံၾကပါေစ။
အရွင္ဝိမလဝံသ(နာလႏၵာတကၠသုိလ္)
Credit to @၀ီရဓမၼ
********************************
“ဗုဒၶဘာသာဆုိသည္မွာ မည္ကဲ့သုိ႔ေသာ ဘာသာမ်ဳိးျဖစ္သည္” ဟူေသာ အခ်က္မ်ားကုိ ဗုဒၶဘာသာဝင္တုိင္း သိထားရန္လုိ၏။ ဗုဒၶဘာသာတြင္ အျခားေသာဘာသာတုိ႔ႏွင့္မတူ ကြဲျပားထူးျခားေသာ ဝိေသသလကၡဏာ ဂုဏ္အဂၤ ါၾကီး (၄)ရပ္ရွိ၏။ထုိဗုဒၶဘာသာ၏ ဝိေသသလကၡဏာ ဂုဏ္အဂၤ ါၾကီး (၄)ရပ္ကုိ သိျမင္နားလည္ထား လ်ွင္ ဗုဒၶဘာသာသည္ မည္ကဲ့သုိ႔ေသာ ဘာသာမ်ဳိးျဖစ္သည္ဟု ကုိယ္တုိင္သိရွိမည့္အျပင္ အျခားသူမ်ားအား လည္း နားလည္ေအာင္ ရွင္းျပနုိင္မည္ျဖစ္ပါသည္။ ထုိဝိေသသလကၡဏာ ဂုဏ္အဂၤ ါၾကီး(၄)ရပ္ကုိ မေဖာ္ျပမီ ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ ဗုဒၶသာသနာကုိဦးစြာသိထားရန္လုိ၏။
ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ ဗုဒၶသာသနာ
ေရွးအခါက ဗုဒၶဘာသာကုိ “သမၼာဒိ႒ိ” (မွန္ကန္ေသာ အယူအျမင္)၊ ဗုဒၶဘာသာဝင္ကုိ “သမၼဒိ႒ိက” (မွန္ကန္ေသာ အယူအျမင္ရွိသူ) ဟု သုံးစြဲခဲ့ၾကသည္ကုိ ပါဠိ အ႒ကထာစေသာ က်မ္းဂန္မ်ား၌ ေတြ႕ရ၏။ ယခုအခါ က်မ္းဂန္မ်ား၌သုံးစြဲခဲ့ေသာ သမၼာဒိ႒ိကုိ ဗုဒၶဘာသာဟူ၍လည္းေကာင္း၊ သမၼာဒိ႒ိကကုိ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ဟူ၍လည္းေကာင္း ေခၚေဝၚသုံးစြဲလ်က္ ရွိၾကသည္။ ဤဗုဒၶဘာသာဟူေသာ ေဝါဟာရကုိ အဂၤလိပ္- ျမန္မာ အဘိဓာန္က်မ္းျပဳ ဆရာၾကီး ယုဒႆန္(ဂ်ပ္ဆင္)က ပထမဆုံးတီထြင္ခဲ့သည္ဟု အခ်ဳိ႕ကဆုိၾက၏။ ထုိ႔ျပင္ အခ်ဳိ႕ပညာရွင္မ်ားကမူ သာလြန္မင္းတရားၾကီး အမိန္႔ေတာ္ျဖင့္ ေတာင္ဖီလာပုဂၢဳိလ္ေက်ာ္ ဆရာေတာ္ႏွင့္ ကုိင္းရြာစားအမတ္ၾကီးမနုရာဇာတုိ႔ ျမန္မာသကၠရာဇ္ (၉၉၁)ခု (၁၆၂၉ ေအဒီ) တြင္ စီရင္ျပဳစုခဲ့ၾကသည့္ မနုသာရေရႊမ်ဥ္း ဓမၼသတ္ေခၚ မဟာရာဇာသတ္ၾကီး စာမ်က္ႏွာ ၁၇၅ ၌ “အရွင္ေဂါတမ သာသနာဝင္ ဗုဒၶဘာသာ ရဟန္းေတာ္တုိ႔” ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ “ဗုဒၶဘာသာ ျမန္မာလူမ်ဳိး ဗုဒၶဘာသာဝင္ လူရွင္အေပါင္းတုိ႔” ဟူ၍လည္းေကာင္း ေခၚေဝၚသုံးစြဲခဲ့သည္ကုိေတြ႕ရ၍ သာလြန္မင္းၾကီးလက္ထက္ကပင္ “ဗုဒၶဘာသာ” ဟူေသာ အသုံးအႏွဳန္းရွိခဲ့ေၾကာင္း ဆုိၾက၏။
ထုိသုိ႔ ယူဆေျပာဆုိၾကေသာ္လည္း မ်က္ေမွာက္ေခတ္တြင္ ထုိေဝါဟာရမွာ ျမန္မာစာေပေလာကတြင္ အလြန္တြင္က်ယ္ေနျပီျဖစ္၍ စတင္သုံးစြဲသူႏွင့္ပတ္သတ္၍ ျပႆနာမရွိပါ။ ျပႆနာရွိသည္မွာ ထုိေဝါဟာရ သည္ ဆုိလုိသည့္အဓိပၸာယ္ကုိ အံဝင္ခြင္က် အျပည့္အစုံေဖာ္ေဆာင္နုိင္၊ မေဆာင္နုိင္၊ က်မ္းဂန္သုံး “သမၼာဒိ႒ိ” ေဝါဟာရႏွင့္လုိက္ေလ်ာညီေထြ (ရွိ - မရွိ)ပင္ျဖစ္၏။ အခ်ဳိ႕ပညာရွင္မ်ားက ပါဠိစာေပက်မ္းဂန္မ်ား၌ “ဗုဒၶဘာသာ” ဟူေသာ ေဝါဟာရမရွိ၊ “ဗုဒၶသာသနာ” ဟူေသာ ေဝါဟာရသာရွိ၍ ဗုဒၶဘာသာအစား “ဗုဒၶသာသနာ” ကုိသုံးစြဲသင့္သည္ဟု ဆုိၾက၏။ အသုံးအလြန္တြင္က်ယ္ေနျပီျဖစ္၍ ေျပာင္းလဲသုံးစြဲရာ၌ မလြယ္ကူလွေပ။ ေျပာင္းလဲသုံးစြဲပါက ဗုဒၶဘာသာဝင္ကုိ ဗုဒၶသာသနာဝင္ဟုပင္ ေျပာင္းလဲသုံးစြဲရမည္ျဖစ္ရာ ဗုဒၶဘာသာဝင္ လူသူေတာ္စင္တုိ႔မွာ သာသနာ့ဝန္ထမ္း ရွင္ရဟန္းမ်ားႏွင့္ ေရာေႏွာသြားဖြယ္ရာရွိ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အသုံးတြင္က်ယ္ေနျပီျဖစ္ေသာ ဗုဒၶဘာသာ ေဝါဟာရသည္လည္း က်မ္းဂန္လာ မဟုတ္ေစကာမူ ဆုိလုိသည့္ အဓိပၸာယ္ကုိ အံဝင္ခြင္က် ေဖာ္ေဆာင္နုိင္သည့္အျပင္ ေရွးက က်မ္းဂန္သုံး သမၼာဒိ႒ိပုဒ္ႏွင့္လည္း အဓိပၸာယ္ခ်င္း လုိက္ေလ်ာညီေထြရွိရကား ထုိဗုဒၶဘာသာဟူေသာ ေဝါဟာရကုိပင္ ဆက္လက္သုံးစြဲသင့္သည္ဟု ယူဆမိပါသည္။
ရွင္းျပပါဦးမည္။ ဗုဒၶဘာသာဟူေသာ ပါဠိေဝါဟာရသည္ ဗုဒၶႏွင့္ ဘာသာႏွစ္ခုကုိ “ဗုဒၶါနံဘာသာ ဗုဒၶဘာသာ” ဟု ပုဒ္တြဲစပ္ထားေသာ ေဝါဟာရျဖစ္၏။ သဗၺညဳဘုရားရွင္တုိ႔၏ စကားေတာ္ဟု အဓိပၸာယ္ရ၏။( ဗုဒၶ= သဗၺညဳ၊ ဘုရားရွင္တုိ႔၏+ ဘာသာ= စကားေတာ္)၊ စကားေတာ္ဆုိသည္မွာ တရားေတာ္(ဓမၼ)၊ အဆုံးအမေတာ္ (သာသန) တုိ႔ႏွင့္ အဓိပၸာယ္အတူတူပင္ျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာဟူေသာ ေဝါဟာရသည္ ဗုဒၶဓမၼ၊ ဗုဒၶသာသန ဟူေသာ ေဝါဟာရတုိ႔ႏွင့္ ပုဒ္ကြဲျပားျခားနားေသာ္လည္း အဓိပၸာယ္အတူတူပင္ျဖစ္ပါသည္။
ထုိ႔ျပင္ ျမတ္ဗုဒၶ၏ စကားေတာ္၊ အဆုံးအမေတာ္တုိ႔သည္ မွန္ကန္ေသာ အယူအျမင္(သမၼာဒိ႒ိ)မ်ားပင္ ျဖစ္ၾက၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ျမတ္ဗုဒၶ၏ စကားေတာ္ တရားေတာ္ အဆုံးအမေတာ္ဟု အဓိပၸာယ္ရွိေသာ ဗုဒၶဘာသာဟူေသာ ပုဒ္သည္ မွန္ကန္ေသာ အယူအျမင္ဟု အဓိပၸာယ္ရေသာ က်မ္းဂန္သုံး သမၼာဒိ႒ိပုဒ္ႏွင့္ လည္း အဓိပၸာယ္ခ်င္း လုိက္ေလ်ာညီေထြ ရွိပါေပသည္။
ထုိ႔ေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာဆုိသည္မွာ “သဗၺညဳဘုရားရွင္တုိ႔၏ စကားေတာ္ တရားေတာ္ အဆုံးအမေတာ္မ်ား” ျဖစ္၍ ထုိသဗၺညဳဘုရားရွင္တုိ႔၏ စကားေတာ္ တရားေတာ္ အဆုံးအမေတာ္မ်ားကုိ ေလးစားစြာလုိက္နာက်င့္သုံး သူမ်ားကုိ “ဗုဒၶဘာသာဝင္” ဟုေခၚဆုိပါသည္။ ဤသည္မွာ “ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာဝင္” တုိ႔၏ အဓိပၸာယ္အက်ဥ္းခ်ဳပ္ျဖစ္ပါသည္။
ဆက္လက္ျပီး အေပၚမွာေဖာ္ျပထားခဲ့သည့္ ဗုဒၶဘာသာရဲ႕ ဝိေသသလကၡဏာ ဂုဏ္အဂၤ ါၾကီး (၄)ရပ္ကုိ ဆက္လက္ျပီး ေဖာ္ျပပါ့မယ္။ ထုိဝိေသသလကၡဏာ ဂုဏ္အဂၤါၾကီး(၄)ရပ္မွာ
(၁)။ ဗုဒၶဘာသာသည္ သတၱဝါတုိ႔၌ အတိတ္ကံ၊ ပစၥဳပၸန္ကံ ႏွစ္တန္ေသာ ကံရွိ၏။ ထုိကံမ်ား၏ အက်ဳိးမ်ားလည္း ရွိ၏ဟု ကံကုိ အေျခခံထားသည့္ ကမၼဝါဒီဘာသာျဖစ္ျခင္း။
(၂)။ ကံကုိ အေျခခံထားေသာ ဘာသာျဖစ္ေသာ္လည္း အျခားကမၼဝါဒီမ်ားကဲ့သုိ႔ အတၱဝါဒကုိ လက္မခံ၊ အနတၱဝါဒကုိသာ အထြတ္အထိပ္ထားေသာ ဘာသာျဖစ္ျခင္း။
(၃)။ ကံကုိ အေျခခံ၍ အနတၱဝါဒကုိ အထြက္အထိပ္ထားေသာ ဘာသာျဖစ္၍ ထုိဝါဒမ်ားႏွင့္ လုိက္ေလ်ာညီေထြ ျဖစ္သည့္ “ဒါန၊ သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာ” ဟူေသာ က်င့္စဥ္ၾကီးေလးျဖာ ရွိေသာ ဘာသာျဖစ္ျခင္း။
(၄)။ ဘဝသံသရာမွ လြတ္ေျမာက္ရာ နိဗၺာန္ကုိ ေနာက္ဆုံးပန္းတုိင္ထားသည့္ ဘာသာျဖစ္၍ ထုိက်င့္စဥ္ၾကီးေလးရပ္တုိ႔ကုိ က်င့္ျခင္းျဖင့္ ေနာက္ဆုံး ပန္းတုိင္သုိ႔ေရာက္ရမည္ဟု ယုံၾကည္ေသာ ဘာသာျဖစ္ျခင္းတုိ႔ ျဖစ္ပါသည္။
ဤအခ်က္တုိ႔သည္ ဗုဒၶဘာသာဆုိတာ ဘယ္လုိဘာသာမ်ဳိးျဖစ္ေၾကာင္း ျပဆုိသည့္ ဝိေသသလကၡဏာ ဂုဏ္အဂၤ ါၾကီးငယ္တုိ႔ျဖစ္၏။ ထုိေလးခ်က္သည္ အက်ဥ္းမ်ွသာျဖစ္၏။
စာဖတ္သူအားလုံး သက္ရွည္က်န္းမာစိတ္ခ်မ္းသာ၍ လုိရာဆႏၵမ်ား တစ္လုံးတစ္ဝတည္းျပည့္စုံၾကပါေစ။
အရွင္ဝိမလဝံသ(နာလႏၵာတကၠသုိလ္)
Credit to @၀ီရဓမၼ
